What did your language sound like 500 years ago?

OP, following up on Nick Nicholas’ answer to What did your language sound like 1,000 years ago?.

Modern Greek 500 years ago sounded, well, pretty much like an archaic dialect of Modern Greek. In many ways, there’s much more variation between dialects than between 500 year old Greek and Greek now. The Cypriot of 500 years ago is much more like Modern Cypriot than Modern Standard Greek. Ditto the Cretan of 500 years ago. So putting up samples of them would be misleading.

We don’t have as many texts in Ionian–Peloponnesian, the dialect ancestral to the modern standard; but we do have Ioannikios Kartanos’ translation of an Italian paraphrase of the Bible, from 1536. He was from Corfu, and his text is as close as we are going to get to a 500-year old counterpart of Standard Modern Greek.

Phonologically, it’s pretty much modern. Lots of final -n’s, like in the 1000-year old example; but we suspect by then the final -n’s were an artifice of written Greek, rather than actually being pronounced. They spelled /dz/ and /ts/ the same (as <tz>); we ignore that. Kartanos does not reduce /i, e/ before a vowel to a [j]; but in fact, Corfiot doesn’t now, and Cretan did back then too. So it’s not as archaic as it looks.

Grammatically, it’s pretty much there too; the modern compound tenses—future, perfect, pluperfect, conditional—hadn’t settled into their current forms, but they were on their way.

In fact, the main thing that stands out in 500-year old prose is how folksy it sounds. In fact, contemporary Greek is more archaic than it was then, because of the mass infusion of archaic Greek via katharevousa. It’s not just the vocabulary that has been affected: the use of the genitive for indirect objects, for instance, has been curtailed to pronouns.

Here’s the account of loaves and the fishes, from Παλαιά τε και Νέα Διαθήκη. I’ll put the original and an updating to contemporary Greek after it. It’s perfectly understandable to Modern Greek speakers; it just sounds a little quaint.

Λέγει ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής πως ο Ιησούς Χριστός υπήγεν μίαν φοράν εις την Βεριάδα θάλασσα και υπήγανε μετ’ αυτόν πολλοί άνθρωποι δια τα θαύματα οπού έκανε, και εκάθησε με τους μαθητάδες του εκεί εις ένα μεγάλο βουνό και άρχισε και εδίδασκε εκεινών των ανθρώπων. Και ήτον σιμά το Πάσχα οπού έκαναν οι Ιουδαίοι, και οι άνθρωποι οπού έρχονταν ήσαν πολύ πλήθος, και λέγει του αγίου Φιλίππου: Ω Φίλιππε, πούθε να αγοράσομε ψωμί να φάνε τόσοι άνθρωποι; Και τούτο το είπε δια να τον δοκιμάσει, διότι αυτός ήξευρε εκείνο οπού ήθελεν να κάμει. Λέγει του ο Φίλιππος: Διακόσια δουκάτα δεν μας σώνουν να τους δώσομε πάσα ενός ένα μπουκούνι.

Λέει ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής πως ο Ιησούς Χριστός πήγε μια φορά στην Τιβεριάδα θάλασσα και πήγανε μαζί του πολλοί άνθρωποι εξαιτίας των θαυμάτων που έκανε, και κάθησε με τους μαθητές του εκεί σ’ ένα μεγάλο βουνό και άρχισε να διδάσκει σ’ εκείνους τους ανθρώπους. Και ήταν σύντομα το Πάσχα που έκαναν οι Ιουδαίοι, και οι άνθρωποι που ερχόνταν ήταν μεγάλο πλήθος, και λέει στον άγιο Φίλιππο: Φίλιππε, πού θα αγοράσουμε ψωμί να φάνε τόσοι άνθρωποι; Και τούτο το είπε για να τον δοκιμάσει, διότι αυτός ήξερε τι ήθελε να κάνει. Του λέει ο Φίλιππος: Διακόσια δουκάτα δεν μας φτάνουν να δώσουμε στον καθένα μια μπουκιά.

One Comment

• Nick Nicholas says:

  2019-03-16 at 16:59

  Correction, as pointed out by several commenters on Nikos Sarantakos’ blog (https://sarantakos.wordpress.com/2019/03/15/nikolaou-3/#comments): μπουκούνι in Heptanesian dialect is not Standard Modern Greek μπουκιά “a mouthful”, but “a morsel”.

  Loading...

  Reply